Το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υφυπουργείου Πολιτισμού ανακοινώνει τη λήξη της τρίτης φάσης της ενάλιας έρευνας του Dreamers Bay στη νότια ακτή της χερσονήσου του Ακρωτηρίου. Η έρευνα είναι μέρος του Ancient Akrotiri Project, ενός ερευνητικού προγράμματος, που είναι σε εξέλιξη και πραγματοποιείται στην περιοχή από το 2015. Υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Καθηγητής Simon James, του Πανεπιστημίου του Leicester. Επίσης, η έρευνα υποστηρίζεται από το Honor Frost Foundation, που είναι ένα ίδρυμα που στηρίζει την έρευνα της ενάλιας αρχαιολογίας κυρίως στις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου (Λίβανος, Συρία, Κύπρος, και Αίγυπτος). Οι έρευνες διήρκησαν από τις 23 Ιουνίου μέχρι και τις 3 Ιουλίου 2023.

Μια ομάδα επαγγελματιών ενάλιων αρχαιολόγων, φωτογράφων, δυτών, και τοπογράφων από την Κύπρο, Αγγλία, και Αμερική, μελέτησαν περαιτέρω τον αρχαίο λιμενοβραχίονα και την γύρω θαλάσσια περιοχή του Dreamers Bay. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με την άδεια του Τμήματος Αρχαιοτήτων και των αρχών των Βρετανικών Βάσεων Ακρωτηρίου. Το προσωπικό της Βασιλικής Αεροπορίας βοήθησε στην προετοιμασία και κατά τη διάρκεια της έρευνας.

Ο βασικός σκοπός της υποβρύχιας έρευνας του 2023 ήταν να επιτευχθεί μια ολοκληρωμένη μελέτη και κατανόηση του ρόλου της θέσης του Dreamers Bay εντός του περίπλοκου ενάλιου πολιτιστικού του τοπίου. Συνεπώς, η τρίτη φάση της έρευνας επικεντρώθηκε σε πέντε βασικούς στόχους: (1) περαιτέρω έρευνα και τοπογραφική αποτύπωση του αρχαίου λιμενοβραχίονα, (2) λεπτομερής και συστηματική αποτύπωση και φωτογραμμετρία του «ναυαγίου» με τα κεραμίδια, ώστε να επιτευχθεί μια εμπεριστατωμένη μελέτη του, (3) επανεξέταση της περιοχής όπου εντοπίστηκαν οι λίθινες άγκυρες, για μια πιο ολοκληρωμένη μελέτη τους σε σχέση με την υπόλοιπη θέση, (4) έρευνα σε πιο βαθιά ύδατα για να επιτευχθεί η καλύτερη κατανόηση της περιοχής, και (5) επιπλέον έρευνα και μελέτη της συγκέντρωσης κεραμικών, η οποία εντοπίστηκε ανατολικά του λιμενοβραχίονα, ώστε να ερμηνευθεί.

Μια πιο συστηματική και λεπτομερής τοπογραφική επισκόπηση του λιμενοβραχίονα πραγματοποιήθηκε με τη χρήση γεωδαιτικού σταθμού (total station). Όλα τα στοιχεία που συλλέχθηκαν, επεξεργάστηκαν στο πρόγραμμα QGIS. Ο στόχος ήταν να δημιουργηθούν πλευρικές και εγκάρσιες τομές, οι οποίες να επιτρέψουν την καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία της μορφολογίας και φύσης της κατασκευής του λιμενοβραχίονα. Επίσης, συγκεκριμένα τμήματα του λιμενοβραχίονα επιλέχθηκαν για να φωτογραφηθούν ολοκληρώνοντας τη φωτογραμμετρική του αποτύπωση.

Επίσης, πραγματοποιήθηκε και η συστηματική αποτύπωση της περιοχής στην οποία εντοπίστηκε το «ναυάγιο» με τη συγκέντρωση κεραμιδιών το 2019. Οι δύτες επισκόπησαν την περιοχή τραβώντας μια σημαδούρα, η οποία βρισκόταν στην επιφάνεια του νερού και μετέφερε ένα GPS, το οποίο κατέγραφε τη διαδρομή που ακολουθούσαν οι δύτες και τα σημεία όπου εντοπίζονταν ευρήματα. Η εφαρμογή αυτής της μεθοδολογίας βοήθησε στην αποτύπωση και στον καθορισμό της ακριβούς θέσης των ευρημάτων. Επίσης, η αποτύπωση αυτής της περιοχής καθόρισε την έκτασή της, με αποτέλεσμα να γίνει πιο εύκολη η διεξαγωγή της φωτογραμμετρικής αποτύπωσης των ευρημάτων, ώστε να δημιουργηθούν τα τρισδιάστα μοντέλα τους.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας το 2019, εντοπίστηκαν και 10 λίθινες άγκυρες στα πιο βαθιά ύδατα. Το 2023, έγινε μια προσπάθεια να εντοπιστούν οι άγκυρες αυτές και να γίνει πιο συστηματική αποτύπωσή τους. Δυστυχώς, μόνο 5 από αυτές τις λίθινες άγκυρες εντοπίστηκαν, οι οποίες φωτογραφήθηκαν και καταγράφηκε η ακριβής τους θέση με τη χρήση του GPS. Δύο από αυτές ανελκύσθηκαν και μεταφέρθηκαν στο Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Κουρίου στην Επισκοπή.

Επίσης, προγραμματίστηκε επιπλέον έρευνα σε πιο βαθιά ύδατα, πέραν των 10 μέτρων και όχι περισσότερο τα 20 μέτρα, ώστε να εντοπιστούν νέα ευρήματα και να επιτευχθεί καλύτερη κατανόηση της περιοχής. Ένα υποβρύχιο όχημα (scooter) είχε αποφασιστεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση αυτής της έρευνας, αλλά κάποια τεχνικά προβλήματα εμπόδισαν τη διεξαγωγή της. Παρόλα αυτά, οι αρχαιολόγοι πραγματοποιήσαν επισκόπηση σε ευθεία γραμμή με ίση απόσταση μεταξύ τους χρησιμοποιώντας πυξίδες και GPS, για να καταγράφουν τα νέα ευρήματα και τη διαδρομή που ακολούθησαν κατά την επισκόπηση τους. Η επισκόπηση κυρίως πραγματοποιήθηκε δυτικά του «ναυαγίου» με τα κεραμίδια. Μόνο κάποια διάσπαρτα θραύσματα κεραμικής εντοπίστηκαν. Όλα τα δεδομένα που καταγράφηκαν στο GPS θα υποστούν επιπλέον επεξεργασία στο πρόγραμμα Γεωγραφικών Πληροφοριών (ArcGIS).

Τέλος, επιπλέον έρευνα και ανάλυση πραγματοποιήθηκε στα ανατολικά του λιμενοβραχίονα, όπου εντοπίστηκε μια μεγάλη συγκέντρωση κεραμικής. Επιλεγμένα ευρήματα ανελκύσθηκαν ώστε να βοηθήσουν στην τυπολογική και χρονολογική τους ανάλυση.

The Department of Antiquities, Deputy Ministry of Culture, announces the completion of the third underwater investigation at Dreamer’s Bay on the southern shores of the Akrotiri Peninsula, Cyprus. The survey was part of the Ancient Akrotiri Project, an ongoing collaborative research project on the peninsula conducted since 2015 and led by Prof. Simon James of the University of Leicester. It was generously funded by the Honor Frost Foundation, which promotes the research of maritime archaeology with a particular focus on the eastern Mediterranean, specifically Lebanon, Syria, Cyprus, and Egypt. The survey took place between June 23^rd and July 3^rd, 2023.

A team of professional diving maritime archaeologists, photographers, divers, and surveyors from Cyprus, the UK, and the USA, further investigated the ancient breakwater and the surrounding sea floor in Dreamer’s Bay. The work was carried out with the approval of the Department of Antiquities, Cyprus, and the UK Sovereign Base Areas Administration. RAF personnel helped in the preparation and offered their time, expertise, and support during the field season.

The main aim of the 2023 underwater survey season was to fully understand the role of Dreamers Bay within its complex maritime culture landscape. Consequently, this season mainly focused on five main tasks: further investigation and topographical record of the ancient breakwater; detailed and systematic mapping and photogrammetry of the tile wreck to determine its greater understanding; revisiting the nearby stone anchors to better understand their relation to the site; offshore survey to achieve a holistic understanding of this area; and further investigation and analysis of the ceramic concentration to the east of the breakwater in order to determine its nature.

A more detailed and systematic topographical survey was conducted of the breakwater using a total station. All these points were then analysed in QGIS. The aim was to create lateral and transversal sections that will allow a better understanding of its morphology and the nature of its construction. Also, selected parts of the breakwater were photographed to finalise its photogrammetric record.

A systematic mapping of the area of the tile wreck (concentrations of roof tiles and ceramics) located during the 2019 season, was conducted. The divers surveyed this area by towing pulling a surface marker buoy (SMB) that carried a GPS to track their dive and the area of finds. This methodological approach helped to map and determine its precise location and nature. Also, its mapping defined the limits of its extent; as a result, it was easier to conduct an extensive photogrammetric recording of the finds to create 3D models.

During the 2019 season, ten stone anchors were located in the deeper offshore waters. In the 2023 season, the area of the stone anchors was revisited as these finds required further investigation and better recording. Unfortunately, only five of the stone anchors were successfully relocated. They were more thoroughly photographed underwater and a record of their locations was taken using GPS. Two of them were lifted and transferred to the Local Archaeological Museum of Kourion in Episkopi.

Offshore survey beyond 10 m deep and up to a maximum of 20 m was planned to be conducted to identify new finds and better understand the offshore area and approaches to the bay. The plan was to use an underwater scooter in order to facilitate surveying larger areas further offshore. However, some technical issues prevented undertaking of the scooter survey. Instead, archaeologists conducted line surveys following a compass bearing and used GPS to track their dives, in order to locate any new finds or/and features underwater. The line surveys were mainly conducted to the west of the tile wreck; however, only some scattered fragments of ceramics were identified. All the diver tracks were documented in the ArcGIS.

Finally, further investigation and analysis of the ceramic concentration to the east of the breakwater was conducted. Selected finds were lifted only when they were useful chronological and typological indicators.